Hỏi: Sẽ có quy chuẩn mới về khí thải đối với xe ô tô

Võ Thanh Tự - 15:24 13/06/2023

Chi tiết câu hỏi

Công ty của tôi hoạt động trong lĩnh vực mua bán máy thiết bị, xe chuyên dùng loại ô tô nâng người làm việc trên cao và lĩnh vực thiết kế - thi công các dự án xử lý môi trường. Hiện công ty đang gặp vướng mắc khi thực hiện quy trình, phương pháp thử nghiệm khí thải với xe nâng người làm việc trên cao. Sau khi quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải mức 5 đối với xe ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới có hiệu lực, công ty tôi đã gặp phải vướng mắc tại Mục 4.1 Điều 04, trang 04/119 và Mục 2.2.2 Phần III của QCVN 109:2022/BGTVT ban hành kèm theo Thông tư số 06/2021/TT-BGTVT. Theo đó, công ty phải tháo động cơ để thử nghiệm khí thải Euro 5. Tuy nhiên phương pháp này công ty không thực hiện được do loại phương tiện ô tô nâng người làm việc trên cao model KAT42 gồm hai thành phần: 1. Phần thang nâng người: Sản xuất tại Châu Âu; 2. Phần xe nền: Bán tải Isuzu loại Extended cab sản xuất tại Thái Lan đạt tiêu chuẩn khí thải Euro 6 có 4 chỗ ngồi (loại Extended cab chỉ xuất cho thị trường Châu Âu khác với xe bán tải loại Double cab có 5 chỗ ngồi dân dụng sản xuất đại trà tiêu chuẩn khí thải Euro 4 hoặc Euro 5 rất phổ biến tại thị trường Châu Á). Sau khi kết hợp hai bộ phận này thì nhà máy lắp ráp hoàn chỉnh Cumberland Platforms LTD (CPL) có trụ sở tại Anh Quốc (thuộc Tập đoàn KLUBB tại Pháp) tạo thành ô tô nâng người làm việc trên cao model KAT42 là thiết bị đặc thù cho từng ngành nghề… như ngành Điện lực nhằm giảm bớt rủi ro tai nạn trong quá trình leo trèo, khắc phục sự cố cho công nhân sửa chữa lưới điện. Do xe nền xuất sang thị trường Châu Âu rất nghiêm ngặt về vấn đề khí thải Euro 6, mà khối Châu Âu vẫn áp dụng bộ hồ sơ thử nghiệm khí thải của xe nền này cho xe thành phẩm ô tô nâng người làm việc trên cao model KAT42. Trước đây, công ty đã nhập dòng xe này về Việt Nam và đã thử nghiệm khí thải toàn bộ model KAT42 theo QCVN 86:2015/BGTVT (Euro 4) cho ra kết quả đạt Euro 4 và cũng đạt mức Euro 5. Hiện nay, công ty đã nhiều lần làm việc với nhà sản xuất về vấn đề thử nghiệm khí thải Euro 5 theo QCVN 109:2021/BGTVT, thì nhà sản xuất thông báo, những xe này chỉ thử nguyên xe, không thể tháo rời động cơ ra khỏi xe để thử nghiệm khí thải Euro 5 (nó không như các loại xe tải, xe khách, xe container… có khối lượng chuẩn lớn hơn 2.610kg là các loại xe được nhà sản xuất trên thế giới thiết kế tháo rời động cơ ra khỏi xe để thử nghiệm). Vì các hệ thống xử lý khí thải để đạt Euro 6 như các bó dây điện, bầu PDF (được thiết kế để thu gom muội than được tạo ra khi đốt cháy dầu diesel, ngăn không cho các hạt có hại bơm ra ngoài khí quyển) và các dung dịch xử lý khí thải Adblue (dung dịch xử lý khí thải Adblue sẽ được phun vào hệ thống dòng khí thải của động cơ Diesel nhằm chuyển khí Nox thành khí nito và nước trước khi thải ra môi trường) đã mặc định gắn liền với thân xe nền nên không thể tháo tháo rời động cơ ra khỏi hệ thống xe. Việc này chưa có tiền lệ thử nghiệm nào trên thế giới cho dòng xe bán tải (Extended cab). Công ty tôi đã gửi đơn đến Cục Đăng kiểm, Bộ Giao thông vận tải, đề xuất thử nghiệm khí thải nguyên xe nâng người làm việc trên cao model KAT42 hoặc áp dụng tài liệu khí thải xe nền hiện hành như Châu Âu đang áp dụng, nhưng chưa có phản hồi cho sự việc trên trong hai năm qua. Hiện nay công ty phải đối mặt với nhiều vấn đề khó khăn, tôi đề nghị cơ quan chức năng xem xét hỗ trợ, cho phép công ty thử nghiệm khí thải nguyên xe hoặc áp dụng tài liệu khí thải cho xe nền hiện hành như Châu Âu đang áp dụng.

Trả lời

Cục Đăng kiểm Việt Nam trả lời vấn đề này như sau:

Ngày 1/9/2011, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 49/2011/QĐ-TTg về việc quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe ô tô, xe mô tô hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới. Theo đó, các loại xe ô tô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 4 và mức 5 như sau:

- Tiêu chuẩn khí thải mức 4 (tương ứng với mức Euro 4) từ ngày 1/1/2017.

- Tiêu chuẩn khí thải mức 5 (tương ứng với mức Euro 5) từ ngày 1/1/2022.

Ngày 6/4/2021, Bộ Giao thông vận tải ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải mức 5 đối với xe ô tô sản xuất lắp ráp và nhập khẩu mới (QCVN 109:2021/BGTVT). QCVN 109:2021/BGTVT được xây dựng theo phiên bản của Ủy ban kinh tế châu Âu của Liên Hợp quốc (UNECE) có sự điều chỉnh phù hợp với điều kiện Việt Nam và đã lấy ý kiến rộng rãi các nhà khoa học, các cơ quan quản lý (bộ, ngành), đặc biệt là Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô (VAMA) cũng như các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu xe ô tô khác. Việc xây dựng và ban hành QCVN 109:2021/BGTVT được thực hiện theo đúng quy trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật hiện hành.

Sau khi QCVN 109:2021/BGTVT được ban hành, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã thực hiện triển khai, tuyên truyền cho các cơ sở sản xuất, lắp ráp và các tổ chức, cá nhân nhập khẩu, đặc biệt việc thay đổi về phương pháp thử nghiệm đối với xe ô tô lắp động cơ cháy do nén có khối lượng chuẩn lớn hơn 2.610 kg (khối lượng toàn bộ lớn hơn 3.500 kg) đã thử nghiệm theo các tiêu chuẩn khí thải mức 2, 3, 4 trước đây.

Thực tế việc tháo động cơ ra thử đã thực hiện từ nhiều năm nay, từ thời áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 2 và cần chuyên gia có chuyên môn nhất định hỗ trợ trong việc tháo, chuẩn bị động cơ bảo đảm đáp ứng yêu cầu của QCVN 109:2021/BGTVT.

Đối với các cơ sở sản xuất, lắp ráp hoặc các tổ chức nhập khẩu lớn, việc tháo, chuẩn bị động cơ hoàn toàn thực hiện được đối với các loại xe thông dụng, chỉ khó khăn với các tổ chức, cá nhân nhập khẩu nhỏ lẻ hoặc đối với các loại xe có kết cấu công nghệ mới, hiện đại.

Công ty của ông Tự thuộc diện tổ chức nhập khẩu nhỏ nên công ty chưa cập nhật văn bản và tìm hiểu trước để thực hiện nhập khẩu. Xe của công ty chỉ có báo cáo khí thải xe cơ sở mà xe thành phẩm thì không có.

Theo quy định của QCVN 109:2021/BGTVT, khi xe thành phẩm được lắp ráp trên xe cơ sở thì phải thực nghiệm khí thải cho xe thành phẩm do tải trọng và điều kiện vận hành khác nhau. Vì vậy không có cơ sở để thừa nhận khí thải xe cơ sở cho xe thành phẩm. Ngoài ra, công ty nhập nhỏ lẻ nên hạn chế việc hỗ trợ của chính hãng.

Khi nhận được văn bản của công ty ông Tự, Cục Đăng kiểm Việt Nam đã nhiều lần mời công ty lên làm việc và giải thích rõ việc phải thực hiện quy trình, phương pháp thử theo đúng quy định tại tiêu chuẩn, quy chuẩn hiện hành. Những nội dung do công ty đề xuất sẽ được Cục Đăng kiểm Việt Nam xem xét, báo cáo, đề xuất Bộ Giao thông vận tải (cơ quan ban hành QCVN 109:2021/BGTVT) sửa đổi QCVN 109:2021/BGTVT theo đúng trình tự, thủ tục.

Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng đã báo cáo Bộ Giao thông vận tải việc này tại Văn bản số 3467/ĐKVN-VAQ ngày 12/9/2022 và Văn bản số 4446/ĐKVN-VAQ ngày 14/11/2022 và Bộ Giao thông vận tải đã có Văn bản số 1955/BGTVT-KHCN&MT ngày 1/3/2023 trả lời Cục Đăng kiểm Việt Nam (gửi cho công ty của ông Tự và các doanh nghiệp có liên quan) chỉ đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam thực hiện quy trình, phương pháp thử khí thải phương tiện theo đúng quy định tại tiêu chuẩn, quy chuẩn hiện hành. Giao Cục Đăng kiểm Việt Nam hoàn thiện, cập nhật sửa đổi QCVN 109:2021/BGTVT trình lãnh đạo Bộ xem xét, bảo đảm hài hòa với các quy định quốc tế mà Việt Nam đã ký kết, tham gia trong lĩnh vực phương tiện đường bộ.

Như vậy, Bộ Giao thông vận tải đã có văn bản trả lời chính thức cho công ty của ông Tự. Bộ Giao thông vận tải chỉ có thể xem xét sửa đổi nhằm tháo gỡ cho doanh nghiệp trên cơ sở bảo đảm hài hòa với các quy định quốc tế mà Việt Nam đã ký kết, tham gia trong lĩnh vực phương tiện đường bộ bằng văn bản quy phạm pháp luật theo đúng trình tự, thủ tục.

Hiện tại sửa đổi QCVN 109:2021/BGTVT đã được trình Bộ Giao thông vận tải (có nội dung gỡ khó cho trường hợp của công ty ông Tự và các trường hợp tương tự) để thực hiện các thủ tục ban hành. Bộ Giao thông vận tải đang quyết liệt thực hiện các bước tiếp theo và sẽ sớm ban hành.