Hỏi: Vì sao bán nhà ở xã hội phải nộp lại tiền sử dụng đất?

Bộ Xây dựng trả lời vấn đề này như sau:

Nhằm tạo điều kiện hỗ trợ nhà ở cho các đối tượng người nghèo, người có thu nhập thấp, khó khăn về nhà ở không đủ khả năng về tài chính để mua, thuê nhà ở theo cơ chế thị trường, pháp luật về nhà ở xã hội (Luật Nhà ở 2014, Nghị định số 100/2015/NĐ-CP ngay 20/10/2015 của Chính phủ) đã quy định nhiều cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ về nhà ở cho người có thu nhập thấp.

Theo đó, dự án phát triển nhà ở xã hội dành cho các đối tượng có thu nhập thấp được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và các ưu đãi có liên quan đến việc đầu tư xây dựng dự án đó (Điều 58 Luật Nhà ở). Các khoản ưu đãi này của Nhà nước không được tính vào giá bán, giá cho thuê, giá cho thuê mua nhà ở xã hội (Khoản 1, Điều 61 của Luật Nhà ở).

Mục tiêu của chính sách nhà ở xã hội là hỗ trợ người nghèo, người thu nhập thấp có nhà ở, do vậy tại Khoản 5, Điều 62 Luật Nhà ở 2014 đã quy định: Khi đủ điều kiện bán lại nhà ở xã hội đã mua, nếu người đã mua tiếp tục ở, hoặc bán lại cho đối tượng khác cũng thuộc diện được mua nhà ở xã hội theo quy định thì Nhà nước không điều tiết lại tiền sử dụng đất.

Tuy nhiên, đối với trường hợp người được mua nhà ở xã hội không còn nhu cầu sở hữu mà bán lại nhà ở xã hội đó theo cơ chế thị trường (cho các đối tượng không thuộc diện được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội) thì Nhà nước cần phải điều tiết lại tiền sử dụng đất, theo đó nếu bán lại căn hộ chung cư thì phải nộp lại 50% giá trị tiền sử dụng đất (Khoản 4, Điều 19 Nghị định số 100/2015/NĐ-CP). Đây cũng là cơ chế điều tiết đã được áp dụng tại một số quốc gia trên thế giới khi thực hiện chính sách nhà ở xã hội.

Quy định nêu trên của pháp luật là nhằm bảo đảm các ưu đãi của Nhà nước đến đúng các đối tượng chính sách được hưởng; bảo đảm công bằng giữa người nghèo, người thu nhập thấp chưa được mua nhà ở xã hội với người đã được mua nhà ở xã hội nhưng không còn nhu cầu sử dụng, bán lại theo giá thị trường.