Hỏi: Quản lý hoạt động đường thủy nội địa: bất cập và hướng tháo gỡ

Bộ Xây dựng trả lời vấn đề này như sau:

Chủ cảng, bến phải tháo dỡ công trình, thiết bị ảnh hưởng an toàn giao thông

Đối với nội dung (1), khoản 5 Điều 14 Nghị định số 08/2021/NĐ-CP ngày 28/1/2021 của Chính phủ quy định về quản lý hoạt động đường thủy nội địa quy định phải tháo dỡ công trình, thiết bị có ảnh hưởng đến an toàn giao thông, rà quét và thanh thải vật chướng ngại trong khu nước cảng, bến thủy nội địa, khu neo đậu (nếu có) trong thời gian 60 ngày, kể từ ngày hết thời hạn hoạt động theo quy định. Trường hợp các chủ cảng, bến không tự thực hiện là có xảy ra trong thực tiễn.

Khoản 4 Điều 12 Luật Giao thông đường thủy nội địa quy định:

"4. Chủ công trình, tổ chức, cá nhân gây ra vật chướng ngại trên đường thủy nội địa có trách nhiệm lắp đặt kịp thời và duy trì báo hiệu đường thủy nội địa theo quy định trong suốt thời gian xây dựng công trình hoặc thời gian tồn tại vật chướng ngại đó".

Theo khoản 2, 3 Điều 20 Luật Giao thông đường thủy nội địa:

"2. Tổ chức, cá nhân gây ra vật chướng ngại có trách nhiệm thanh thải vật chướng ngại trong thời hạn do đơn vị quản lý đường thủy nội địa quy định; nếu không thực hiện thanh thải trong thời hạn quy định thì đơn vị quản lý đường thủy nội địa thực hiện thanh thải vật chướng ngại đó và tổ chức, cá nhân gây ra vật chướng ngại phải chịu mọi chi phí.

3. Đơn vị quản lý đường thủy nội địa có trách nhiệm thanh thải vật chướng ngại tự nhiên hoặc vật chướng ngại không xác định được tổ chức, cá nhân gây ra".

Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam tổ chức, yêu cầu các Cảng vụ trực thuộc kiểm tra, thông báo yêu cầu chủ cảng, bến thực hiện tháo dỡ công trình, thiết bị có ảnh hưởng đến an toàn giao thông, rà quét và thanh thải vật chướng ngại trong khu nước cảng, bến thủy nội địa, khu neo đậu.

Tạo thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư bến thủy nội địa

Về thỏa thuận thông số kỹ thuật xây dựng và công bố bến thủy nội địa: Tiếp thu ý kiến, hiện Bộ Xây dựng đã dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 08/2021/NĐ-CP (khoản 3 Điều 8) quy định: "3. Quy hoạch, đầu tư xây dựng cảng, bến thủy nội địa được phép thực hiện trên tất cả các loại đất theo quy định của pháp luật về đất đai.", để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong đầu tư xây dựng bến thủy nội địa.

Bỏ thủ tục cấp phép phương tiện thủy nội địa vào - rời cảng, bến

Về nội dung cấp giấy phép vào, rời cảng, bến thủy nội địa, khu neo đậu đối với phương tiện, thủy phi cơ, tại dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giao thông đường thủy nội địa và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giao thông đường thủy nội địa (thay thế Nghị định số 08/2021/NĐ-CP ngày 28/1/2021) đã dự thảo theo hướng:

- Bãi bỏ thủ tục hành chính cấp phép phương tiện thủy nội địa vào, rời cảng biển, cảng, bến thủy nội địa, khu neo đậu (không bao gồm: phương tiện thủy nội địa mang cấp VR-SB; phương tiện, phương tiện thủy nước ngoài nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh tại cảng, bến thủy nội địa; tàu biển vào, rời, nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh tại cảng, bến thủy nội địa, khu neo đậu);

- Tách quy định kiểm tra điều kiện an toàn kỹ thuật của phương tiện thủy nội địa thực hiện độc lập so với thủ tục cấp phép phương tiện thủy nội địa vào, rời cảng biển, cảng, bến thủy nội địa, khu neo đậu (Điều 34 dự thảo Nghị định).

Phân định rõ ràng cảng và bến thủy nội địa

Về nội dung định nghĩa lại loại hình cảng, bến thủy nội địa, tại dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Giao thông đường thủy nội địa và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giao thông đường thủy nội địa (thay thế Nghị định số 08/2021/NĐ-CP ngày 28/01/2021) đã dự thảo các quy định nhằm phân định rõ ràng cảng và bến thủy nội địa, góp phần cho thuận lợi cho công tác quản lý nhà nước cảng, bến thủy nội địa; đảm bảo lĩnh vực đường thủy nội địa phát triển theo quy hoạch, bền vững, cũng như để nhà đầu tư cảng thủy nội địa yên tâm đầu tư một cách bài bản, quy mô theo quy hoạch,… với môi trường cạnh tranh lành mạnh; từng bước đưa kết cấu hạ tầng cảng thủy nội địa được đầu tư, quản lý, khai thác quy mô, bài bản, phù hợp với định hướng phát triển lĩnh vực đường thủy nội địa.

Bổ sung quy định về tuyến buýt đường thủy

Về hoạt động vận tải hành khách công cộng bằng phương tiện thủy trên các tuyến đường thủy, tại Báo cáo tổng kết thi hành Luật Giao thông Đường thủy nội địa đã nhận định:

"Hiện nay loại hình tuyến buýt đường thủy và phương tiện hoạt động trên tuyến là hoạt động vận tải thủy mới, đang được áp dụng tại Thành phố Hồ Chí Minh. Đây là hoạt động vận tải thủy có những đặc thù so với hoạt động vận tải thủy nói chung, phương tiện dừng đỗ liên tục ở các địa điểm khác nhau. Qua quá trình áp dụng cho thấy, hoạt động vận tải thủy mới này có nhiều ưu điểm góp phần giảm tải cho đường bộ, ít gây ô nhiễm môi trường, giá thành rẻ. Tuy nhiên, tại Luật Giao thông đường thủy nội địa chưa có quy định cụ thể về loại hình hoạt động này".

Theo đó, đối với nội dung kiến nghị, thực hiện Chương trình lập pháp năm 2026 đối với nhiệm vụ xây dựng Bộ luật Hàng hải Việt Nam (thay thế Bộ luật Hàng hải Việt Nam năm 2015 và Luật Giao thông đường thủy nội địa), Bộ Xây dựng dự kiến "nghiên cứu, bổ sung 01 Điều tại Chương VII Luật Giao thông đường thủy nội địa quy định liên quan đến tuyến buýt đường thủy và phương tiện hoạt động trên tuyến để phù hợp với thực tiễn, là cơ sở để phát triển loại hình vận tải này tại các địa phương có tiềm năng trong thời gian tới".