Hỏi đáp về quyền sử dụng đất

Gia đình tôi được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vào tháng 3/1998 với diện tích đóng thuế là 1.200 m2. Theo quy định hiện nay, hạn mức đất ở giảm xuống còn tối đa là 400 m2. Tôi đến UBND xã để đăng ký làm thủ tục hạ hạn mức đất ở nhằm thuận tiện trong quá trình sử dụng và đóng nộp thuế thì được cán bộ phụ trách đất đai trả lời, xã chưa xây dựng được quy trình. Tôi xin hỏi, vậy quy trình này có được xây dựng đồng bộ trên phạm vi cả nước hay có sự khác nhau ở mỗi địa phương? Nếu thủ tục này không thực hiện ở cấp xã thì gia đình tôi có thể đến cơ quan nào để thực hiện việc hạ hạn mức đất ở? Quy trình này gồm những bước nào? Thủ tục giấy tờ ra sao? Và phí dịch vụ là bao nhiêu?

Năm 2000, gia đình tôi mua lại mảnh đất 122,1 m2 (hiện nay trên bản đồ địa chính có tên N.V.T) từ cơ quan thi hành án huyện nhưng đến nay chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Gia đình tôi đang sinh sống ổn định, đã làm nhà ở trên mảnh đất đó. Hiện nay, gia đình chỉ còn biên bản bàn giao đất trên thực địa có chính quyền xã, đại diện Phòng Giao thông Xây dựng huyện, Chi cục Thi hành án huyện, UBND xã, trưởng thôn ký tên; các giấy tờ khác do thời gian đã lâu nên thất lạc. Tôi xin hỏi, làm thế nào và phải có những điều kiện gì để gia đình tôi được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất? Gia đình tôi đã đến Trung tâm hành chính công liên phường hỏi thủ tục và nhận được yêu cầu phải có hàng loạt giấy tờ để chứng minh, mà những giấy tờ đó gia đình không có.

Năm 1991, thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, đồng thời thực hiện Luật Đất đai năm 1987 (có hiệu lực thi hành từ ngày 8/1/1988), UBND huyện Thuận Thành, tỉnh Hà Bắc và các cấp chính quyền triển khai việc kê khai đăng ký đất đai và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tập trung cho 1.610 hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn xã Gia Đông. Bố tôi đứng tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do UBND huyện Thuận Thành, tỉnh Hà Bắc cấp ngày 18/12/1991. Luật Đất đai năm 1987, điểm b mục 2 phần V Thông tư số 302-TT/ĐKTK ngày 28/10/1989 của Tổng cục Quản lý ruộng đất quy định về nội dung khi viết trên Giấy chứng nhận: “Chú ý: - Tên của tổ chức hoặc cá nhân ghi trong Giấy chứng nhận phải đúng với tên đã ghi trong đơn xin đăng ký quyền sử dụng đất, sổ địa chính, danh sách đã được duyệt. - Nếu chủ sử dụng đất là cá nhân thì ghi thêm số Chứng minh thư nhân dân”. Mặt khác, theo Công văn số 373/CV-CNVPĐKĐĐ ngày 13/10/2023 của Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai thị xã Thuận Thành; Công văn số 231/TNMT-ĐĐ ngày 18/10/2023 của Phòng Tài nguyên và Môi trường thị xã Thuận Thành; Công văn 1472/UBND-TNMT của UBND thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh ngày 24/10/2024 và Công văn số 74/CV-TNMT của Phòng Tài nguyên và Môi trường thị xã Thuận Thành ngày 03/04/2023 thì: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do UBND huyện Thuận Thành, tỉnh Hà Bắc cấp ngày 18/12/1991 mang tên bố tôi là cấp cho hộ gia đình tôi bao gồm các thành viên theo xác nhận của UBND xã Gia Đông ngày 14/3/2023. Tôi xin hỏi, như vậy đối với việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất do UBND huyện Thuận Thành, tỉnh Hà Bắc cấp ngày 18/12/1991 mang tên bố của tôi là cấp cho hộ gia đình hay cấp riêng cho cá nhân bố tôi?

Gia đình tôi mua lại một mảnh đất vào năm 1986. Mảnh đất có nguồn gốc được chính quyền cấp từ khoảng năm 1980-1981, nằm trong khu dân cư, 3 mặt giáp nhà ở của dân cư, một mặt giáp mương tưới tiêu ruộng đồng. Sau khi mua lại đất, gia đình tôi sinh sống đến khoảng năm 1996 thì chuyển đi nơi khác do trũng thấp, nhưng vẫn duy trì trông coi, chăn nuôi, canh tác. Ngày 24/4/2008, gia đình tôi được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho mảnh đất trên. Thời điểm được Giấy chứng nhận, do vị trí trũng thấp, hàng rào cây cối xung quanh hơi rậm, một hướng giáp với ao cá của hàng xóm mà bờ ao rậm rạp đã bị sói lở nên việc đo đạc thủ công lúc đó cho diện tích thửa đất là 230 m2. Hiện nay có chính sách cấp lại Giấy chứng nhận mới, gia đình tôi đăng ký sau khi đã phát quang cây cối, xây dựng hàng rào gạch, kè lại bờ ao. Cán bộ đo đạc xác nhận số đo tăng thêm 39 m2 (tổng diện tích là 230 + 39 = 269 m2). Mặc dù không có thay đổi về ranh giới, không có tranh chấp đất với các hộ xung quanh nhưng cán bộ phụ trách vẫn không công nhận và đưa diện tích đất dôi dư này vào diện đất trồng cây lâu năm. Phần diện tích đo dư ra là đất hợp pháp do điều kiện đất ở khi đó và đo đạc thủ công chưa bảo đảm chính xác nên có sai sót. Hiện tại gia đình tôi cùng các hộ dân xung quanh không có bất kỳ tranh chấp, các hộ xung quanh cũng đã được cấp lại Giấy chứng nhận vào khoảng năm 2021-2022, trong khi hàng rào xung quanh gia đình tôi đã xây dựng từ năm 2010. Tôi xin hỏi, diện tích dư ra của gia đình tôi có được công nhận là đất ở sáp nhập vào diện tích gốc của Giấy chứng nhận hay không? Cơ quan đơn vị thực hiện làm có đúng hay không khi cắt ngang phần đất của gia đình và cho rằng đây phải là đất trồng cây lâu năm bởi vì cứ đo dư ra là phải thế, quy định thế? Khi không được đơn vị đăng ký đất đai xã chấp thuận yêu cầu thì gia đình tôi phải kiến nghị, đề xuất như thế nào, với đơn vị nào?

Theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 99 Nghị định số 102/2024/NĐ-CP, sử dụng đất vào mục đích kết hợp không thuộc trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất quy định tại Điều 121 Luật Đất đai. Tôi xin hỏi, vậy trường hợp thửa đất, khu đất nông nghiệp được quy hoạch là đất thương mại dịch vụ, người dân không có nhu cầu hoặc không muốn thực hiện thủ tục chuyển mục đích sang đất thương mại dịch vụ, mà lại nộp hồ sơ sử dụng đất kết hợp với mục đích thương mại dịch vụ thì giải quyết như thế nào?

Tôi có nhu cầu chuyển mục đích sử dụng 81,7 m2 đất trồng lúa sang đất ở nông thôn, đã thực hiện thủ tục trích đo. Tôi xin hỏi, thửa đất của tôi có thuộc trường hợp quy định tại khoản 5 Điều 116 Luật Đất đai hay không? Nếu không thuộc điều khoản trên thì trình tự thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất của tôi cụ thể như thế nào?

Bố tôi có mảnh đất do cha ông để lại, đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất năm 1996 bởi tỉnh Hòa Bình, diện tích 2.000 m² đất ở. Sau sáp nhập, mảnh đất hiện thuộc xã Hòa Lạc, TP. Hà Nội. Hiện nay, tôi có nhu cầu chia đất cho 5 người con. Tuy nhiên, khi làm thủ tục tách thửa và cấp đổi Giấy chứng nhận, cơ quan nhà nước chỉ công nhận 400 m² đất ở, còn lại 1.600 m² chuyển sang đất trồng cây lâu năm. Trong khi đó, trên thực tế gia đình tôi đã xây dựng nhà ở trên diện tích hơn 800 m². Tôi xin hỏi, nếu Nhà nước chỉ công nhận 400 m² đất ở thì phần diện tích xây dựng hơn 400 m² còn lại của gia đình tôi có bị xem là xây dựng trái phép và có bị cưỡng chế tháo dỡ hay không? Việc giảm diện tích đất ở từ 2.000 m² xuống 400 m² như vậy có phù hợp với quy định pháp luật hay không? Nếu đúng, Nhà nước có chính sách hỗ trợ nào để bảo đảm quyền lợi cho người dân, tránh tình trạng gia đình phải bỏ ra khoản chi phí rất lớn để chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ trồng cây lâu năm sang đất ở?

Công ty tôi dự định nhận chuyển nhượng quyền sử dụng 300 m2 đất tại Cầu Giấy, trong đó 250 m2 là đất ở và 50 m2 là đất trồng cây lâu năm. Theo quy định tại khoản 6 Điều 45 Luật Đất đai 2024, tổ chức muốn nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp phải có phương án sử dụng đất nông nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Tôi xin hỏi, vậy trường hợp nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất như công ty tôi dự định thực hiện thì công ty có cần lập phương án sử dụng đất nông nghiệp để xin phê duyệt trước khi nhận chuyển nhượng hay không? Vì trên thực tế diện tích đất nông nghiệp nhỏ, xen kẽ trong khu dân cư nên việc lập phương án sử dụng đất nông nghiệp trong trường hợp này không phù hợp với thực tế, khó khả thi.

Ông A có thửa đất ở đề nghị cấp Giấy chứng nhận lần đầu, đất có nguồn gốc do được UBND xã cấp bán trái thẩm quyền trước năm 1993. Không lưu giữ được bất cứ giấy tờ gì liên quan đến việc mua bán và hoá đơn nộp tiền. Theo bản đồ năm 1993 và bảng kê kèm theo thể hiện là thổ cư và mang tên ông Nguyễn Văn A. Nay ông A có nhu cầu cấp Giấy chứng nhận. Tôi xin hỏi, những giấy tờ cần nộp khi làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận là gì? Việc không lưu giữ được giấy tờ gì có gây khó khăn cho việc cấp Giấy chứng nhận không và có phải nộp tiền sử dụng đất không?

Tại khoản 6 Điều 25 Nghị định số 101/2024/NĐ-CP ngày 29/7/2024 của Chính phủ quy định về điều tra cơ bản đất đai; đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và Hệ thống thông tin đất đai, quy định: "6. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không đúng mục đích đã được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất mà việc sử dụng đất phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện hoặc quy hoạch chung hoặc quy hoạch phân khu hoặc quy hoạch xây dựng hoặc quy hoạch nông thôn đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt thì xử lý như sau: a) Trường hợp chưa được cấp Giấy chứng nhận thì thực hiện việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất lần đầu theo quy định tại khoản 1 Điều 28, Điều 31 và Điều 36 của Nghị định này; b) Trường hợp đã được cấp Giấy chứng nhận thì thực hiện việc đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất theo quy định tại Điều 29 và Điều 37 của Nghị định này; c) Người sử dụng đất phải thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với phần diện tích đã tự ý chuyển mục đích sử dụng đất theo quy định của pháp luật tại thời điểm nộp hồ sơ đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất". Tôi xin hỏi, các trường hợp xảy ra sau ngày 1/7/2014 có được áp dụng để thực hiện theo khoản 6 Điều 25 nêu trên hay không?

Gia đình tôi đang gặp vướng mắc trong việc hợp các thửa đất liền kề có thời hạn sử dụng đất khác nhau. Thửa số 10, tờ bản đồ số 5, thời hạn sử dụng đất đến ngày 1/7/2058, mục đích sử dụng đất: CLN; thửa số 11, tờ bản đồ số 5, thời hạn sử dụng đất đến ngày 1/7/2064, mục đích sử dụng đất: CLN. Đề nghị cơ quan có thẩm quyền hướng dẫn để gia đình tôi được thực hiện hợp thửa.