Xây dựng - Nông nghiệp - Môi trường

Hiến pháp năm 2013 có quy định rõ các quyền của công dân Việt Nam, trong đó có quyền có nơi ở hợp pháp, quyền sở hữu về nhà ở. Tuy nhiên trên thực tế, có rất nhiều hộ gia đình chỉ được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nông nghiệp mà không có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở. Những hộ dân không có đất ở phải xây nhà trên đất nông nghiệp, như vậy là vi phạm Luật Đất đai vì sử dụng đất không đúng mục đích (chưa có được nơi ở hợp pháp). Để có được nơi ở hợp pháp, người dân phải làm đơn xin chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở, nhưng Khoản 5 Điều 116 Luật Đất đai 2024 lại quy định: "Căn cứ cho phép chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp trong khu dân cư, đất nông nghiệp trong cùng thửa đất có đất ở sang đất ở hoặc chuyển mục đích sử dụng các loại đất phi nông nghiệp không phải là đất ở sang đất ở đối với hộ gia đình, cá nhân là quy hoạch sử dụng đất cấp huyện hoặc quy hoạch chung hoặc quy hoạch phân khu theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt". Như vậy, nếu như hộ gia đình ở khu vực mà quy hoạch sử dụng đất cấp huyện hoặc quy hoạch chung hoặc quy hoạch phân khu theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt không được chuyển mục đích từ đất nông nghiệp lên đất ở thì vĩnh viễn người dân không được quyền sử dụng đất ở hay nói khác hơn là không được quyền có nơi ở hợp pháp, không được quyền sở hữu nhà ở hợp pháp như Hiến pháp đã quy định. Tôi xin hỏi, nếu chính quyền địa phương vận dụng Khoản 5 Điều 116 Luật Đất đai 2024 không cho phép hộ gia đình chưa từng sở hữu đất ở chuyển đổi một phần thửa đất nông nghiệp đang ở sang đất ở thì có vi phạm quyền sở hữu nơi ở, nhà ở hợp pháp của công dân được quy định trong Hiến pháp 2013 hay không?

Khoản 5 Điều 18 Nghị định số 27/2019/NĐ-CP quy định về lưu trữ thông tin, dữ liệu, sản phẩm đo đạc và bản đồ như sau: "Danh mục thông tin, dữ liệu, sản phẩm đo đạc và bản đồ chuyên ngành giao nộp để lưu trữ tại cơ quan, tổ chức lưu trữ thuộc các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh do Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định". Hiện nay Bộ Tài nguyên Môi trường cũng không có văn bản, Thông tư hướng dẫn cụ thể, hay quy định pháp lý cụ thể, chi tiết để tổ chức thực hiện phê duyệt danh mục thông tin, dữ liệu, sản phẩm đo đạc và bản đồ chuyên ngành giao nộp để lưu trữ tại cơ quan, tổ chức lưu trữ. Không có quy định cụ thể, chi tiết về danh mục sản phẩm, tiêu chuẩn, tiêu chí và điều kiện nào của thông tin, dữ liệu, sản phẩm… quy trình giao nộp để lưu trữ, … mà chỉ viết chung là danh mục thông tin, dữ liệu, sản phẩm đo đạc và bản đồ chuyên ngành để giao nộp để lưu trữ. Tuy nhiên các đoàn thanh tra định kỳ và đột xuất của Bộ Tài nguyên Môi trường và của Cục Đo đạc, Bản đồ và Thông tin địa lý Việt Nam khi tổ chức tiến hành thanh tra chuyên ngành về hoạt động đo đạc, bản đồ tại các cơ quan, doanh nghiệp của địa phương và các bộ ban ngành khác lại luôn đưa ra kết luận thanh tra đã chỉ ra những tồn tại trong lĩnh vực đo đạc, bản đồ như, chưa ban hành danh mục thông tin, dữ liệu, sản phẩm đo đạc và bản đồ chuyên ngành giao nộp để lưu trữ. Từ đó các đoàn thanh tra thiết lập hồ sơ để báo cáo để xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực đo đạc và bản đồ đối với các đơn vị, cơ quan, doanh nghiệp của địa phương và các bộ ban ngành khác. Từ bất cập trên, chúng tôi xin kiến nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường, Cục Đo đạc, Bản đồ và Thông tin địa lý Việt Nam xem xét thay thế, sửa đổi, bổ sung Luật Đo đạc và bản đồ, và các nghị định, thông tư liên quan đối với các nội dung bất cập nêu trên cụ thể như: - Ban hành chi tiết danh mục thông tin, dữ liệu, sản phẩm đo đạc và bản đồ chuyên ngành giao nộp để lưu trữ, và hướng dẫn cụ thể về quy trình, cách thức thực hiện, nội dung chi tiết về số lượng, định dạng, chất lượng,… thông tin, dữ liệu, sản phẩm,… để ban danh mục thông tin, dữ liệu, sản phẩm đo đạc và bản đồ chuyên ngành giao nộp để lưu trữ. Ban hành chi tiết: (1) Tiêu chuẩn và điều kiện của "tổ chức chuyên môn kỹ thuật" của chủ đầu tư để thực hiện kiểm tra chất lượng đúng quy định của pháp luật; (2) việc kiểm tra chất lượng sản phẩm khi chủ đầu tư không có tổ chức chuyên môn kỹ thuật, không thuê được đơn vị tư vấn kiểm tra chất lượng sản phẩm. Ngoài ra, Khoản 1 Điều 12 Thông tư số 24/2018/TT-BTNMT ngày 15/11/2018 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về kiểm tra, thẩm định, nghiệm thu chất lượng sản phẩm đo đạc và bản đồ quy định về kiểm tra chất lượng sản phẩm cấp chủ đầu tư có nội dung: "… chủ đầu tư sử dụng tổ chức chuyên môn kỹ thuật của mình hoặc thuê tổ chức có năng lực kiểm tra để thực hiện công tác kiểm tra chất lượng sản phẩm cấp chủ đầu tư", tuy nhiên, không có văn bản hay hướng dẫn nào quy định lực lượng này có chuyên môn kỹ thuật về đo đạc và bản đồ theo tiêu chuẩn, tiêu chí và điều kiện như thế nào? Tại Khoản 1 Điều 11 Thông tư số 24/2018/TT-BTNMT quy định: "Điều 11. Kiểm tra chất lượng sản phẩm cấp đơn vị thi công 1. Đơn vị thi công sử dụng tổ chức chuyên môn kỹ thuật hoặc giao trách nhiệm cho người phụ trách kỹ thuật để tự kiểm tra chất lượng đối với tất cả các hạng mục công việc, sản phẩm do mình thi công". Chúng tôi xin hỏi, tiêu chuẩn, điều kiện của "tổ chức chuyên môn kỹ thuật" để thực hiện kiểm tra cấp đơn vị thi công là thế nào? Tiêu chuẩn, điều kiện của "người phụ trách kỹ thuật" ngoài người phụ trách kỹ thuật đã đăng ký trong hồ sơ cấp giấy phép, trong trường hợp đơn vị thi công thực hiện nhiều dự án, các dự án ở các địa phương khác nhau có cùng giai đoạn thi công có được không? Về công tác giám sát, đơn vị giám sát, tại Khoản 3 Điều 8 Thông tư số 24/2018/TT-BTNMT quy định: "3. Công tác giám sát trong quá trình triển khai các đề án, dự án, thiết kế kỹ thuật - dự toán đo đạc và bản đồ phải được thực hiện kể từ khi bắt đầu triển khai cho đến khi nghiệm thu, bàn giao sản phẩm để đưa vào khai thác sử dụng đảm bảo chất lượng, hiệu quả". Tại Khoản 2 Điều 9 Thông tư số 24/2018/TT-BTNMT quy định: "2. Trong quá trình giám sát, người trực tiếp giám sát phải tiến hành ghi Nhật ký giám sát thi công theo Mẫu số 1 Phụ lục 3 ban hành kèm theo Thông tư này. Kết thúc đợt giám sát, đơn vị thực hiện việc giám sát phải lập Biên bản giám sát thi công theo Mẫu số 2 Phụ lục 3 ban hành kèm theo Thông tư này". Các nội dung nêu trên cũng không có văn bản hay hướng dẫn nào quy định lực lượng có chuyên môn kỹ thuật về đo đạc và bản đồ theo điều kiện, tiêu chuẩn của người giám sát, đơn vị giám sát của chủ đầu tư là như thế nào. Về thời gian, thời điểm báo cáo khi có sự thay đổi người phụ trách kỹ thuật hoặc khi có sự thay đổi địa chỉ trụ sở chính, tại Điều 9 Nghị định số 18/2020/NĐ-CP ngày 11/02/2020 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đo đạc và bản đồ, quy định: "Điều 9. Vi phạm quy định báo cáo về hoạt động đo đạc và bản đồ 1. Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với hành vi không báo cáo cơ quan cấp phép hoạt động đo đạc và bản đồ khi có sự thay đổi người phụ trách kỹ thuật hoặc khi có sự thay đổi địa chỉ trụ sở chính". Tuy nhiên, quy định tại Nghị định số 27/2019/NĐ-CP ngày 13/3/2019 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Đo đạc và bản đồ; được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 136/2021/NĐ-CP ngày 31/12/2021; Thông tư số 46/2015/TT-BTNMT ngày 30/10/2015 của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định về chế độ báo cáo trong hoạt động đo đạc và bản đồ, đều không quy định rõ thời gian, thời điểm đơn vị được cấp phép hoạt động đo đạc và bản đồ phải báo khi có sự thay đổi người phụ trách kỹ thuật hoặc khi có sự thay đổi địa chỉ trụ sở chính.

Tôi công tác tại Ban Quản lý dự án của huyện đã được 10 năm. Năm 2019, tôi tham gia thi sát hạch và được cấp chứng chỉ hành nghề hoạt động xây dựng (lĩnh vực hành nghề quản lý dự án hạng II). Vừa qua, tôi tham gia thi sát hạch pháp luật về xây dựng để gia hạn chứng chỉ hành nghề hoạt động xây dựng (lĩnh vực hành nghề quản lý dự án công trình dân dụng, công nghiệp và hạ tầng kỹ thuật; lĩnh vực hành nghề quản lý dự án công trình giao thông; lĩnh vực hành nghề quản lý dự án công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn), kết quả sát đều đạt điểm tối đa cả 3 lĩnh vực. Tuy nhiên, khi hoàn thiện, nộp hồ sơ thì hội đồng thẩm định đánh giá tôi không đủ điều kiện để cấp chứng chỉ hành nghề, do tôi tốt nghiệp ngành kinh tế quản trị kinh doanh. Mặc dù thành phần hồ sơ của tôi nộp đầy đủ, đúng theo quy định. Theo quy định về văn băng thì văn bằng do cơ sở đào tạo hợp pháp cấp phù hợp với loại, hạng chứng chỉ đề nghị cấp; trường hợp trên văn bằng không ghi chuyên ngành đào tạo thì phải nộp kèm bảng điểm để làm cơ sở kiểm tra, đánh giá. Tôi có nộp theo bảng điểm, vì trong quá trình học tôi cũng có được học một số môn học, chuyên đề về xây dựng. Xin hỏi, việc tôi không được xét cấp gia hạn chứng chỉ hành nghề hoạt động xây dựng (lĩnh vực hành nghề quản lý dự án) có đúng không? Đồng thời, tôi xin đề nghị các cơ quan tham mưu xây dựng chỉnh sửa, bổ sung quy định về cấp chứng chỉ hành nghề, để tạo điều kiện cho những cá nhân như tôi tốt nghiệp ngành kinh tế cũng được tham gia hoạt động xây dựng lĩnh vực quản lý dự án.

Công ty tôi đã được UBND tỉnh phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, chưa có giấy phép môi trường. Công ty dự định nâng quy mô, công suất, theo quy định, công ty sẽ xét theo dự án đầu tư mở rộng. Tuy nhiên, xét theo tiêu chí về đầu tư công thì dự án đầu tư mở rộng của công ty tôi thuộc nhóm C là thẩm quyền UBND cấp huyện. Theo quy định tại Khoản 2 Điều 39 và Điểm c Khoản 3 Điều 41 Luật Bảo vệ môi trường thì dự án đầu tư đã được phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường thuộc thẩm quyền cấp giấy phép môi trường cấp tỉnh. Tôi xin hỏi, trường hợp của công ty tôi thì thẩm quyền cấp phép là cấp tỉnh hay cấp huyện?

Gia đình tôi có thửa đất được cấp bìa năm 2011, trong đó mục đích sử dụng đất là đất ở tại đô thị 64,6 m2, đất trồng cây lâu năm 22,9 m2. Thửa đất này gia đình tôi đã quản lý và sử dụng từ tháng 9/1993. Phần đất trồng cây lâu năm gia đình sử dụng làm sân, cổng, trồng cây lấy bóng mát từ năm 1993 đến giờ và đóng thuế đất phi nông nghiệp từ khi có Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp đến bây giờ. Xin hỏi, thửa đất của gia đình tôi có thuộc trường hợp quy định tại Điểm a Khoản 3 Điều 7 Nghị định số 102/2024/NĐ-CP hay không (loại đất được xác định theo hiện trạng sử dụng)? Nếu thuộc trường hợp này thì thủ tục cấp đổi bìa như thế nào?

Đơn vị tôi đang triển khai dự án công trình giao thông, có thu hồi đất lúa, đã có Nghị quyết của HĐND tỉnh cho phép chuyển mục đích sử dụng đất vào tháng 7/2022. Theo Điểm a Khoản 1 Điều 112 Nghị định 102/2024/NĐ-CP, đối với diện tích đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng đã có văn bản chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ trước ngày 1/8/2024 hoặc Nghị quyết của HĐND cấp tỉnh thông qua để sử dụng vào mục đích khác nhưng chưa có quyết định thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án thì được chuyển sang thực hiện trong các năm tiếp theo nhưng không được quá thời hạn 3 năm và không phải làm lại thủ tục trình HĐND cấp tỉnh thông qua theo quy định tại Khoản 1 Điều 122 Luật Đất đai nếu tiếp tục thực hiện dự án. Đề nghị cơ quan có thẩm quyền giải đáp 2 nội dung sau: (1) Đối với trường hợp đã có Nghị quyết của HĐND cấp tỉnh thông qua để sử dụng vào mục đích khác trước ngày 1/8/2024 nhưng chưa có quyết định thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án, chuyển sang thực hiện trong các năm tiếp theo nhưng không được quá thời hạn 3 năm được tính kể từ ngày 1/8/2024 hay được tính kể từ ngày Nghị quyết HĐND cấp tỉnh có hiệu lực? (2) Đối với trường hợp đã có Nghị quyết của HĐND cấp tỉnh thông qua để sử dụng vào mục đích khác trước ngày 1/8/2024 đã có quyết định thu hồi đất nhưng chưa đầy đủ (ví dụ đã có quyết định thu hồi 60 thửa đất/100 thửa đất) thì có được áp dụng Điểm b Khoản 1 Điều 112 Nghị định số 102/2024/NĐ-CP hay không hoặc theo quy định nào?

Mẹ tôi là cán bộ hưu trí và cũng là thương binh hạng 2/4. Dưới sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, ngày 8/10/2010, mẹ tôi được Ban Thường vụ Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh ban hành quyết định về việc bàn giao mái ấm tình thương năm 2010 tại địa chỉ đang sinh sống. Ngày 15/10/2010, mẹ tôi cùng đại diện các ban ngành như Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh, Hội Liên hiệp phụ nữ huyện và Chủ tịch UBND xã cùng ký biên bản nghiệm thu mái ấm tình thương. Theo đó, mẹ tôi được quyền sử dụng ngôi nhà và đất tại địa chỉ đang sinh sống. Tuy nhiên, ngày 27/8/2018, mẹ tôi có nhận được công văn do Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện ban hành với nội dung: (i) diện tích nhà đất mẹ tôi đang sinh sống không đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất vì nguồn gốc đất thuộc đất lấn chiếm đất công ích do UBND xã quản lý theo quy định tại Khoản 2 Điều 19 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP; (ii) Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện sẽ đăng ký quản lý đất đai theo quy định tại Điều 95 Luật Đất đai 2013 và Kế hoạch số 134/KH-UBND ngày 18/6/2018 về kê khai, đăng ký đất đai bắt buộc đối với người sử dụng đất và người được giao để quản lý trên địa bàn tỉnh. Tôi xin hỏi, trường hợp của mẹ tôi có được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và sở hữu nhà ở tại địa chỉ đang sinh sống theo quy định tại Điểm c Khoản 1 Điều 31 Luật Đất đai 2003 hay không?

Gia đình tôi có mảnh vườn (trước đây làm nhà ở) ở tỉnh Hà Tĩnh, cha mẹ đều đã qua đời. Gia đình tôi có 6 anh, chị em đều thoát ly, vì vậy hiện nay không ai ở trên mảnh vườn đó. Mảnh vườn đang để cho người thân sản xuất cây ngắn ngày. Nay gia đình tôi muốn lập hồ sơ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu đối với mảnh vườn trên để xây dựng nhà thờ họ. Tôi xin hỏi, gia đình tôi có được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu hay không? Nếu được thì thủ tục, hồ sơ như thế nào và liên hệ với cơ quan nào để giải quyết?

Căn cứ Khoản 2 Điều 140 Luật Đất đai 2024, trường hợp đất đã được sử dụng ổn định từ ngày 15/10/1993 đến trước ngày 1/7/2004, nay được UBND cấp xã nơi có đất xác nhận không có tranh chấp, phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện hoặc quy hoạch chung hoặc quy hoạch phân khu hoặc quy hoạch xây dựng hoặc quy hoạch nông thôn thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định tại Khoản 3 và Khoản 6 Điều 138 của Luật này. Tôi xin hỏi, vậy trường hợp hiện tại không phù hợp với quy hoạch xây dựng có được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không? Nếu không được cấp sẽ xử lý như thế nào? Ví dụ, tại thời điểm giao đất không đúng thẩm quyền năm 1996 không có quy hoạch nhưng đến năm 2024 không phù hợp với quy hoạch thì giải quyết như thế nào?

Tôi có thời gian công tác trong quân đội từ tháng 5/1972 đến tháng 8/1977, được công nhận là thương binh (hạng 4 – 26%). Em tôi là liệt sĩ (tôi là người thờ cúng liệt sĩ), vợ tôi là người tàn tật đặc biệt nặng. Xin hỏi, trường hợp của tôi có đủ điều kiện làm đơn xin hỗ trợ sửa chữa hoặc làm lại nhà mới để ở không? Có bắt buộc gia đình tôi phải có tiền đối ứng để được nhà nước xét đơn khi hỗ trợ không?

Tôi xin hỏi, người học về chuyên ngành kinh tế (có học về kinh tế xây dựng, dự toán) có được tham gia thi và cấp chứng chỉ hành nghề quản lý dự án không?